Oficjalny portal Urzędu Gminy w Bytowie

Bytowska cerkiew to dawny zbór ewangelicki z 1685 roku. W XVI w. stał w tym miejscu inny zbór, którego proboszczem był pastor Szymon Krofey, tłumacz pierwszego katechizmu i śpiewnika w języku polskim dla kaszubskich luteranów. Dokumentuje to pamiątkowa tablica na murze cerkwi odsłonięta w 1992 roku podczas II Kongresu Kaszubskiego.

Pastor Szymon Krofey jest jedną z najważniejszych postaci w dziejach kultury kaszubskiej. Przetłumaczone przez niego teksty są pierwszymi zabytkami kaszubskiego piśmiennictwa. Dr Tomasz Rembalski w książce Gniazdo gryfa nazywa go „najwybitniejszą postacią w nowożytnych dziejach ziemi bytowskiej”.

Urodził się w Dąbiu ok. 1550 roku. Po skończeniu studiów w Wittenberdze przeniósł się do Bytowa, gdzie został pisarzem miejskim, nauczycielem oraz drugim kaznodzieją. Studiował również w Królewcu. Od 1577 roku był proboszczem bytowskiej gminy luterańskiej, która dominowała wówczas w tym mieście. Zmarł bezpotomnie w 1589 roku.

Dzięki wsparciu książąt pomorskich wydał dwie książki, z których do dzisiejszych czasów przetrwała jedna – Duchowne piesnie D. Marcina Luthera z 1586 roku. Jedyny jej egzemplarz udało się odnaleźć pod koniec XIX wieku w Smołdzinie pod Słupskiem. Śpiewnik ten został zapisany w ówczesnej polszczyźnie z licznymi elementami kaszubskimi. Dziennikarz i pisarz Piotr Dziekanowski uważa, że Krofey stworzył pierwszy literacki język Kaszubów, który przez trzy wieki służył ludziom w kościele, a jednocześnie był symbolem słowiańskiej tożsamości jego użytkowników.

Krofey posiada swoje ulice m.in. w Gdyni i Wejherowie, ale najbardziej pamiętają o nim rodacy z Bytowa. W tym mieście znajduje się Plac Krofeya. W 2009 roku Urząd Miejski wyemitował monety zwane Krofeyami, a Fundacja Rozwoju Lokalnego „Parasol” organizuje Konkurs im. Szymona Krofeya na najlepsze prace naukowe dotyczące terenów powiatu bytowskiego.